عصر عصر علم و مطالعه است و یکی از ابزارهای مهم علم آموزی کتاب است . با پیشرفت علم دنیای کتاب هم دچار دگرگونی شگرفی شده است . امروزه در کنار کتابهای چاپی یا کاغذی نوع دیگری از کتاب عرضه می شود که معروف به ebook یا کتاب الکترونیکی است . کتاب الکترونیکی نسخه رایانه ای کتابهای چاپی است و طبعا انتشار و دسترسی به آن به مراتب ساده تر از کتابهای چاپی است . مجموع کامل کتابهای شکسپیر را در چند مجلد قطور و سنگین تصور کنید که در قالب کتاب الکترونیکی تنها دو یا سه مگابایت حجم دارد و در مقایسه با حجم زیاد کارت حافظه های امروزی چیز زیادی نیست . حتی از حجم یک آهنگ معمولی هم کمتر است . بنابراین حسن کتاب الکترونیکی این است که جای چندانی اشغال نمی کند . در ثانی ، امروزه با گسترش کتابخانه های دیجیتال به راحتی می توانید کتابهای مورد نیاز خود را با فشار چند دکمه از سرتاسر به دست آورید . فهرست زیادی از کتابخانه های دیجیتال در اینجا ذکر شده است .
البته کتابهای الکترونیکی در کمال سودمندی و سهولت ، مشکلات کوچکی هم دارند که بیشترشان بستگی به خودمان دارد و پاره ای از مشکلات مربوط به خود آن است . این مشکلات دو دسته هستند :
البته کتابهای الکترونیکی در کمال سودمندی و سهولت ، مشکلات کوچکی هم دارند که بیشترشان بستگی به خودمان دارد و پاره ای از مشکلات مربوط به خود آن است . این مشکلات دو دسته هستند :
ابزار نمایش کتاب الکترونیکی
فرمت کتاب الکترونیکی
مشخص است که برای خواندن کتاب الکترونیکی نیاز به سخت افزار پخش اینگونه کتابهاست . اولین ابزار رایانه است . اما رایانه چندان قابل هم نیست . بنابراین نمی توانیم هرجا خواستیم کتاب بخوانیم . ابزار مناسب این کار دو دسته است : تخصصی و عمومی .
ابزار تخصصی خواندن این کتابها ebook reader نام دارد و امروزه با مدلها و قابلیت خواندن فرمتهای گوناگون عرضه می شود .
ebook reader ها معمولا ابزارهای قابل حمل و شبیه گوشیهای تلفن همراه یا رایانه جیبی هستند و با شکلها و قابلیتهای زیادی عرضه می شوند . مثلا مدل BeBook ، یا مدل Opus ووو انواع مدلها که البته عجالتا همگی دو عیب اساسی دارند . یک ، از زبان فارسی پشتیبانی نمی کنند . دو ، در بازار داخل موجود نیستند . حال از قیمت و محدودیت زبانی بگذریم . بنابراین ایین ابزار بیشتر به کار کسانی می خورد که حداقل یک زبان خارجی بلدند یا دارند یاد می گیرند . تصورش را بکنید : استاد زبان و ادبیات انگلیسی به سر کلاس شعر انگلیسی یا نمایشنامه می رود . دانشجویان از روی کپی های سیاه و رنگ و رو رفته نگاه می کنند . اما استاد ebook reader خود را که حاوی چند صد یا چند هزار کتاب ادبی و غیره است را با یک دست گرفته و بلند بلند می خواند و با وجود نور پس زمینه LCD آن دیگر لازم نیست بگوید : لطفا لامپها را روشن کنید ؛ پرده را بکشید . چون نصف شب و توی رختخواب هم به راحتی می توانید مطالعه کنید و مزاحم هیچ کس هم نباشید . برای مطالعه بیشتر ebook reader ها اینجا را فشار دهید .
اما ابزار عمومی . معمولا با تلفنهای همراه هم می توان ebook خواند اما فرمت آنها محدودیت دارد الا اینکه گوشی شما دارای سیستم عامل باشد ( مثلا گوشیهای نوکیا مانند N73 و 5800 ، و غیره . ) یا مانند گوشیهای چینی موجود دارای برنامه رایاکتاب ( ebook reader ) باشند . من مدتی یک TV Mobile کره ای داشتم که متون txt را به خوبی نشان می داد و صدها کتاب انگلیسی را روی آن ریخته بودم و هرجا می رسیدم مطالعه می کردم . خیلی جالب بود . قیمت اینگونه گوشیها هم معمولا خیلی کم است . دیگر ابزرا مطالعه EBOOK رایانه جیبی ( POCKET PC) است که مدلها و قابیلیتهای زیادی دارند و به دو نوع WINDOWS MOBILE ( با قابیلت تلفن همراه یا GSM ) و classic ( بدون GSM) می شوند و معمولا به استثنای حجم کوچکتر صفحه نمایش و قابلیت خواندن فرمتها کم از ebook reader ها ندارند . البته انواع گوناگون برنامه های ebook reader برای رایانه های جیبی موجود و از طریق اینترنت قابل دانلود است از جمله فرمتهای pdb , lit , prc , mobi , pdf , tr3 , txt , doc , rgo , و احتمالا ePUB و غیره که هر یک محاسن خود را دارد . اما من تا کنون فرمتی بهتر از mobi و prc که فرمتهای مخصوص برنامه Mobipocket هستند سراغ ندارم . در واقع یک شاهکار است . من به شخصه با این رایانه جیبی کلاسیک مدل Dell AximX5 مطالعه می کنم و فعلا از آن راضی هستم .
و اما فرمت . منظور از فرمت قالبی است که متن در چارچوب آن نوشته یا تهیه شده اشت . فرمت هایی مانند txt ، pdf ، htm ، و doc برای ما آشنا هستند اما امروزه رایاکتابها با فرمتهای زیادی عرضه می شوند که هر یک محاسن خود را دارد . فرق فرمت های گوناگون معمولا در حجم و کیفیت و قابلیت نمایش آنها است . برای مثال فرمت TXT تنها یک متن ساده را ارائه می کند در حالی که PDF قابليت نمایش تصاویر با کیفیت زیاد و محیطی بسیار زیباتر و کنترل پذیر تر را ارائه می کند . مثلا می توانید فونت کلمات را کم و زیاد کنید یا صفحات را یکی یکی یا چند تا چند تا ببینید .
